Complexe scheidingen
Het vijfde thema waar specifiek aandacht naar uit zal gaan is de complexe echtscheiding. Jaarlijks zijn ruim 80.000 kinderen betrokken bij de scheiding van hun ouders. Bij zo’n 16.000 kinderen per jaar lukt het ouders na een scheiding niet een gezamenlijke vorm van ouderschap te realiseren.
Verloopt de scheiding problematisch en ontstaan er veel conflicten tussen de ouders, dan kan dit een bedreiging voor de ontwikkeling van het kind zijn. Wanneer ouders hun kind betrekken of inzetten bij hun onderlinge strijd, heeft dit een nog grotere invloed. Soms leidt een scheiding tot contactverlies. De afgelopen jaren spreekt de kinderrechter steeds vaker een ondertoezichtstelling (OTS) uit over jeugdigen bij wie de strijd tussen scheidende ouders hun ontwikkeling bedreigt. Het is een thema waar vanuit diverse disciplines en organisaties veel hulp naartoe gaat, maar ook gepaard gaat met handelingsverlegenheid. Soms wordt hulp ingezet op het kind, maar zijn veroorzakende en in standhoudende factoren door de complexe echtscheiding maar moeilijk te beïnvloeden. Kinderen van gescheiden ouders zijn oververtegenwoordigd in de jeugdhulp en jeugdbescherming, in sommige regio’s wel 70%. Een complexe scheiding kan Rijk en gemeenten tot wel € 50.000,- kosten per gezin.
Het landelijke programma ‘Scheiden zonder schade’ zet in op een andere aanpak van complexe scheidingen en heeft een nieuwe scheidingsaanpak ontwikkeld. Daarnaast verspreidt het programma de geleerde lessen en “best practices” onder gemeenten en draagt het bij aan een nieuw maatschappelijk beeld en bewustzijn rond scheiden.
Het programma wil:
- Conflicten en juridische strijd voorkomen.
- Bevorderen dat de (ex)-partners en hun familie- en kennissenkring problemen kunnen oplossen.
- Vroegtijdige hulp en begeleiding aan gezinnen mogelijk maken.
Het programma zal zoveel mogelijk aansluiten bij de bestaande initiatieven, deze gebruiken en daarop verder bouwen. Het programma werkt aan een digitaal loket met informatie over problemen bij scheiden. Daarnaast wordt ingezet op een gezamenlijke vertegenwoordiging van scheidende partners, een gezinsvertegenwoordiger of gezamenlijke gezinsadvocaat. Verder wordt er meer ingezet op samenwerking tussen het gemeentelijke domein (de zorg) en de juridische afwikkeling van een scheiding (het recht). Ook wordt gekeken naar een nieuwe gerechtelijke procedure. (Klik hier voor meer toelichting over dit programma.)
Zowel in Twente als in IJsselland lopen op lokaal en regionaal niveau de nodige projecten op dit onderwerp. Zo hebben de gemeenten in de regio IJsselland samen met de Rechtbank in het kader van uniform hulpaanbod een concept “ambitie aanpak scheidingsproblematiek” opgesteld over hoe de regio IJsselland wil omgaan met aanbod rond scheiding. Op dit moment ervaren gemeentelijke toegangen lacunes in het aanbod en de samenwerking rond scheiding. Er ontbreekt aanbod/expertise tussen preventieve/voorliggende voorzieningen en de meer zwaardere vormen van ondersteuning. Men heeft behoefte aan meer samenwerking tussen jeugdhulpaanbieders en de verschillende betrokken partijen (zoals mediators, WMO) om zo tot een compleet aanbod te komen rond scheidingsproblematiek, waarbij jeugdhulp soms maar een klein onderdeel is van het geheel.
In Twente is men regionaal bezig met onder andere een project binnen het onderwijs rondom de inzet van Villa Pinedo. Ook wordt er gewerkt aan een triage-instrument om op tijd te kunnen signaleren wat de daadwerkelijke oorzaak is van een (aankomende) complexe scheiding, zodat men hier tijdig op in kan zetten.
Het Expertisenetwerk Jeugd Overijssel gaat de vele projecten rondom dit onderwerp inventariseren en de verbinding leggen tussen alle projecten vanuit gemeenten, jeugdregio’s en zorgaanbieders in Overijssel, zodat men van elkaar kan leren en kan overnemen. Ook zal de verbinding gelegd worden met het landelijke programma. Het zou mooi zijn om te komen tot een gezamenlijke ontwikkelagenda op dit thema.
Doe je mee? Meld je dan aan via